^{انتخاب، بکارگیری و حمایت از مددکاران ترویجی}

 

^{يكي از عناصر و عوامل اساسي در شبكه ملي ترويج، نيروي انساني است كه در توسعه كشاورزي نقش موثر و بسزايي دارد. مروري گذرا بر استراتژيهاي حاكم بر برنامه هاي توسعه اجتماعي – اقتصادي كشور در چند دهه اخير حاكي از آن است كه استفاده از نيروهاي مردمي و مشاركت آنها در انتقال دانش فني و ارتقاء مهارتهاي خويش، اداره امور، واگذاري برخي فعاليتهاي دستگاههاي اداري به بخش خصوصي و غير دولتي از محورهاي مهم و قابل توجه در برنامه ها بوده است. لذا به منظور استقرار شبكه ترويج در مناطق روستايي و گسترش آن تا اقصي نقاط كشور و همچنين با توجه به پراكندگي مناطق روستايي، وجود اقليمهاي متفاوت و تنوع در محصولات كشاورزي ايجاب مي كند كه در چنين شرايطي از نيروهاي داوطلب بومي و پيشرو و برخاسته از جامعه روستايي در بخش كشاورزي استفاده شود تا از اين طريق زمينه جريان دوسويه بودن اطلاعات و ايجاد ارتباط ميان كارگزاران و جامعه توليد كننده و بهره برداران در يك شبكه نظام مند فراهم شود.}

 

 ^اهداف

^{1- استفاده از مشارکت نيروهاي داوطلب مردمي به منظور كاهش تصدي دولت}

^{2- استفاده از مشارکت نيروهاي داوطلب مردمي به منظور تقویت نيروي انساني مورد نياز شبكه ملي ترويج.}

^{3- استفاده از دانش و تواناييهاي بومي و محلي  نيروهاي داوطلب مردمي و مشارکت ایشان به منظور تحقق اهداف و برنامه های ترویجی}

^{4-  زمينه سازي و تسريع در ارائه خدمات آموزشي ـ ترويجي به بهره برداران بخش كشاورزي.}

^{5- تسریع در انتقال یافته های جدید تحقیقاتی و گسترش زمینه دسترسی بیشتر بهره برداران و تولید کنندگان بخش کشاورزی به یافته های مذکور}

^{6- تسریع در انتقال مسائل و مشکلات بهره برداران روستائی به بخشهای دولتی}

^{7- تسریع درارسال پیامهای ضروری در مواقع خاص نظیر خشکسالی ٍ، سرمازدگی و..... به روستاییان}

^{8- كمك به شكل گيري بهتر فعاليتهاي مشاوره­اي، فني - مهندسي خصوصي در بخش كشاورزي}

 

^{تعريف‌ مددكار ترويجي‌}

^{مددکار ترویجی را با عنوان مددکار افتخاری ترویج به چهار شکل زیر می توان تعریف کرد:}

^{1- مددكار ترويجي‌ به کشاورز روستايي‌ و عشايري  که مورد اعتماد بهره برداران و توليدكنندگان كشاورزي و روستايي می باشد، ‌اطلاق مي شود كه ‌داراي ‌تجربه و مهارتهاي ‌ فني‌ در بخش كشاورزي بوده‌ و از طریق تعامل با مروجان و كارگزاران و ساير مولدين كشاورزي(دولتي و غير دولتي) در نشر دانش فنی مشارکت می نماید.}

^{همچنین بهره برداران پیشرو به ویژه نمونه های برتر بخش کشاورزی در سطح استان، شهرستان و دهستان با داشتن سایر شرایط مددکاری (مندرج در ماده 3 ) به عنوان مددکار ترویجی انتخاب و تعیین می گردند.}

^{2- شرکتهای سهامی زراعی و تعاونیهای تولید موفق در زمینه بهره وری از عوامل تولید، شناسایی شده و به آنان حکم مددکار ترویجی( مدیر عامل به عنوان نماینده) اعطا می گردد.}

^{3- اشخاص حقیقی و حقوقی که در حمایت و پیشبرد برنامه های توسعه بخش کشاورزی فعال می باشند( به عنوان مثال می توان به استانداران، فرمانداران، بخشداران و دهدارانی که در سیاستگذاریها و برنامه ریزیهای منطقه ای و محلی با الویت خاصی، بخش کشاورزی را مدنظر قرار  می دهند، در این زمینه اشاره نمود و همچنین مسئولین دستگاههای دولتی استان شامل ارشاد اسلامی، بنیاد شهید، میراث فرهنگی،بهزیستی، آموزش و پرورش و........ را نیز می توان به عنوان مددکار ترویجی معرفی نمود).}

^{4-  اشخاص حقیقی و حقوقی که با بکارگیری ایده های نو و خلاقیت متناسب با پتانسیل های منطقه ای و محلی موجب رونق اقتصادی و کسب درآمد و اشتغال زایی در بخش کشاورزی شده اند ، می توانند به عنوان مددکار ترویجی انتخاب شده و با ترویج شیوه های خود به سایر بهره برداران، زمینه ایجاد مشاغل خانگی و درآمدافزایی را فراهم آورند.}

 

 ^{ويژگيها ي‌ مددكار‌ ترويجي‌}

^{1- از افراد داوطلب بوده ، منتخب‌ ‌روستائيان‌ و مورد تائید مرکز جهاد کشاورزی باشد.}

^{2- از مقبوليت اجتماعي و اعتماد مردم برخوردار است.}

^{3- ساكن‌ روستا و شاغل در بخش كشاورزي‌ و منابع طبیعی‌  ‌باشد.}

^{4- از کشاورزان پیشرو بوده و با مسائل و مشکلات بهره برداران منطقه آشنایی کامل داشته باشد.}

^{5- نسبت به حل مسائل‌ و مشكلات‌ مردم داراي پشتكار و جديت لازم مي باشد.}

^{6- گذراندن دوره توحیهی به منظور آشنایی آنها با وظایف ، تبیین انتظارات ، سیاستها ، و....}

^{7- دارای تجربه و مهارت در بخش کشاورزی بوده ودر حرفه خود از موفقیت بالایی برخوردار باشد.}

^{8- انعطاف پذير و خلاق است.}

^{9- توانايي برقراري ارتباط مطلوب با بهره برداران و عوامل ترويج را دارد.}

^{10- قدرت جلب و جذب افراد و تاثیر گذاری بر افکار و رفتار روستاییان را دارد.}

^{11- تسهیلگر چرخه انتقال دانش از منابع تحقیقاتی، ترویجی و کارشناسی به بهره برداران باشد}

 

 ^{مراحل شناسايي و انتخاب مددكار ترويجي} 

^{1- توجيه كارگزاران در سطوح مختلف ترويج و مردم پيرامون اهداف ، ‌ويژگيها و نحوه انتخاب و بكارگيري مددكار ترويجي.}

^{2- تشكيـل كميتــه هاي اجرايــي در سطــوح مختلف  ( استان/ شهرستان/ دهستان). **}

^{3- آموزش گروههاي كاري در سطوح مختلف.}

^{4- زمينه سازي و شناسايي مقدماتي از طريق خود مردم.}

^{5- بررسي مهارتهاي فني افراد داوطلب توسط مردم.}

^{6- انتخاب مددكار ترويجي (اعم از مرد و زن) توسط مردم منطقه .}

^{* در انتخاب مددكاران ترويجي؛ گروههاي اجتماعي و توليدي، انواع واحدهاي بهره‌برداري مشاع ،‌ تشكلهاي مردمي مورد توجه لازم قرار گيرد.}

 

^{** كميته برنامه ريزي و هماهنگي استان}

^{الف - تركيب اعضاء كميته}

^{1ـ مدیر هماهنگی ترویج کشاورزی استان (رئيس كميته)}

^{2- رئيس اداره پشتيباني و تجهــيز شبكــه ترويج استان (دبير كميته)}

^{3 ـ رييس اداره ساير واحدهاي سازماني مدیریت هماهنگی ترویج کشاورزی در استان(حسب مورد)}

^{4 ـ نماينده ساير واحدهاي سازماني اجرايي حسب مورد}

^{5- نماینده کانون مددکاران ترویجی استان ( در صورت تشکیل)}

^{* کمیته اجرایی شهرستان با هماهنگی مدیریت هماهنگی ترویج کشاورزی استان و با مسئولیت مدیر جهاد کشاورزی شهرستان تشکیل می شود.}

 

^{ب- وظايف كميته:}

^{1- برنامه ریزی به منظور چگونگی و نحوه حمایت و تشویق مددکاران ترویجی استان با توجه به منابع مالی و اعتباری در اختیار}

^{2- برنامه ريزي اجرايي جهت اجراي طرح آموزشي ترويجي و تخصصي مددكاران ترويجي}

^{3- نظارت بر روند فعاليتهاي كميته هاي اجرايي طرحهاي آموزشي ترويجي مددکاران در نقاط مختلف استان}

^{4- بررسي اولويتهاي دوره های آموزشي ترويجي پيشنهادي ويژه مددكاران ترويجي شهرستانهاي تابعه جهت تعيين اولويتهاي كاري بر اساس اولویتهای وزارت متبوع}

^{5- بررسي زمينه هاي بكارگيري مددكاران ترويجي در راستاي بهبود وظايف مراكز جهاد کشاورزی بر اساس پیشنهادات شهرستان}

^{6- بررسي و تعيين نوع عمليات آموزشي – ترويجي مددكاران ترويجي در حوزه هاي عملياتي و فعاليت هر يك از آنها بر اساس پیشنهادات شهرستان}

 

^{انتظارات و زمينه هاي همكاري‌ مددكاران‌ ترويجي}

^{‌* زمينه سازي و همكاري در انجام فعاليتهاي آموزشي – ترويجي با استفاده از امكانات محلي}

^{* همكاري در شناسايي‌ نيازهاي‌ آموزشي ـ‌ ترويجي‌ مشاركتي‌ بهره برداران بخش كشاورزي}

^{* همكاري و كمك‌ به‌ امر توزيع‌  نهاده ها، نشريات و مجلات بین بهره برداران}

^{* سركشي و كمك در نظارت‌ مستمر از واحدهاي توليدي بهره برداران}

^{* زمينه سازي و همكاري در سازماندهي ، حمايت و تسهيل فعاليتهاي گروهي و مشاركتي بهره برداران}

^{* شرکت در جلسات مربوط به آموزش و ترویج مراکز جهاد کشاورزی دهستان}

^{* ارائه توصیه های فنی به سایر بهره برداران}

^{* همكاري دربرقراري‌ ارتباط‌ مستمر بين‌ عاملين‌ ترويج ‌و نهادهاي محلي و بهره برداران و افراد ذينفع در بخش كشاورزي ومنابع طبيعي}

^{* همكاري در شناسايي مسائل و مشكلات آموزشی ترویجی درحوزه فعاليت و ارائه آن به عوامل ترويج}

^{* تعامل و ارتباط با شرکتهای خدمات مشاورای فنی ، بخشهای خصوصی ترویج کشاورزی و تشکلهای بخش کشاورزی درروستا و تسهیل ارتباط آنان با بهره برداران}

^{*پیشگام بودن در اجرای الگوهای ترویجی}

 

 ^{نحوه برآورد تعداد مددکاران ترويجي مورد نياز}

     ^{براي روستاهای تا 150خانوار بهره بردار، يك مددكار ترويجي درنظـرگرفته مي‌شود كه دامنه تغييرات مورد نظر براي روستا هاي با تعداد خانوار بيشتر بر اساس ظرفیت ها ، امکانات و تعداد مددکاران ترویجی موجود در سطح مناطق با توجه به نظر مسئولین استان  و شرایط اجتماعی منطقه تعيين مي شود.}

^{* در صورتي كه در يك روستا و يا حوزه جمعيتي بيش از يك مددكار ترويجي انتخاب گردد، تقسيم بندي وظايف مددكاران ترويجي بر اساس تخصص و رشته فعاليت آنها مي باشد.}

 

 ^{سازماندهي‌ مددكاران‌ ترويجي‌}

^{- در مرحله سازماندهي، چارچوب حوزه فعاليت مددكاران با توجه به سطح سازمانی مربوطه تعیین می شود.}

^{- نحوه ارتباط مددكاران ترويجي با كارگزاران ترويجي(دولتی) از طريق محلهاي تعيين شده در مراكز جهاد کشاورزی و نحوه ارتباط ایشان با كارگزاران ترويجي(غیردولتی) در شرکتهای خدمات مشاوره ای ،فنی و مهندسی کشاورزی می باشد كه مددكار ترويجي در اين سطح در قالب گروه مددكاران ترويجي دهستان سازماندهي مي شود.}                                                                                           

^{* در مراکز جهاد کشاورزی در صورت امکان یک اطاق به نام دفتر مددکاران ترویجی برای ارتباط مستقیم با بهره برداران روستایی درنظرگرفته شود .}

^{* پس از سازماندهی ، نسبت به معرفی جایگاه مددکاران ترویجی به شرکت های خدمات مشاوره ای ، فنی و مهندسی کشاورزی برای استفاده از پتانسیل این افراد به منظور برقراری ارتباط با بهره برداران اقدام گردد.}

 

 ^{نحوه بکارگیری‌ مددكاران‌ ترويجي}

^{- اولویت دادن به آنها در برخورداری از فعالیتهای ترویجی}

^{- اولویت دادن به انها به عنوان مجری در فعالیتهای الگویی ترویج}

^{- بهره گیری از واحدهای تولیدی مددکاران ترویجی به عنوان محل برگزاری کارگاههای آموزشی}

^{- مشخص نمودن تعداد بهره برداران تحت پوشش هر مددکار ترویجی}

^{* پس از تکمیل بانک اطلاعاتی و بروز رسانی ویژگیهای فردی و تخصصی مددکاران ترویجی، این بانک اطلاعاتی در اختیار مراجع ذیربط( کلیه بخشهای مرتبط با وزارت متبوع ) قرار می گیرد تا مطابق با موارد ماده 9 در بکارگیری مددکاران ترویجی مورد استفاده قرار گیرد.}

 

 ^{توانمندسازی مددکاران ترویجی}

^{برنامه‌هاي ‌آموزشي‌ مددكاران‌ ترويجي‌ در قالب‌ يك‌ طرح‌ ويژه ‌آموزش‌ مددكاران‌ به ‌‌منظور تربيت‌ خبرگان‌ محلي‌ برنامه‌ريزي‌ و به‌ مورد اجرا در مي‌آيد. اجراي اين برنامه‌ها بايد ضمن‌ داشتن‌ پيامهاي‌ فني‌ مشخص،‌ بر‌مبناي‌ روشهاي ‌آموزش‌ بزرگسالان‌ و رعايت‌ علوم‌ رفتاري‌ و از همه‌ مهمتر توسط‌ آموزشگر‌ خبره‌ و با تجربه‌ مورد تأييد ‌ از جنبه‌هاي‌ مختلف،‌ انجام مي‌شود تا مباحث مطروحه را به شيوه كاملا مشاركتي ارائه نمايد (‌مباحث آموزشي بر اساس نيازهاي محسوس مددكاران قابل تغيير و داراي انعطاف لازم مي باشد)، اين‌ آموزشها شامل‌ آموزشهاي‌ پايه‌ وآموزشهاي‌ فني و تخصصي‌ مي‌باشد.}

^{پس از تکمیل بانک اطلاعاتی ، با توجه به حیطه فعالیت مددکاران ترویجی درمناطق جغرافیایی تحت پوشش خود،  با همکاری دفتر آموزش بهره برداران ، برنامه ریزی لازم برای برگزاری دوره های آموزشی تخصصی از طریق مراکز آموزش جهاد کشاورزی استانها  به صورت فصلی انجام خواهد شد و بر اساس آن تمامی مددکاران در طول سال حداقل در سه دوره آموزشی مرتبط شرکت نموده و گواهینامه آموزشی دریافت می دارند.}

^{برنامه‌هاي آموزشي مددكاران براساس‌ انتظارات ، زمينه‌هاي‌ همكاري و توانمند سازي آنان بشرح ذیل تدوین و  به‌ مرحله‌ اجرا در مي‌آيد:}

 

^{الف) آموزشهاي پايه}

^{1- آشنايي با ترويج و توسعه روستايي (با تاكيد بر مباحث: طرح مددكاران ترويجي – ارتباطات – فن بيان – اطلاع رساني و....)}

^{2- آشنايي با پروژه ها و برنامه‌هاي وزارت جهاد كشاورزي و معاونت آموزش و ترويج (‌ با تاكيد بر مباحث: مسائل حقوقي و بانكي –آشنايي با دستگاههاي اداري مستقر در مناطق روستايي و....)}

^{3- آشنايي با روشهاي نياز سنجي و مسئله‌يابي در جامعه روستايي (تسهيلگري)}

^{4- آشنايي با كليات روشهاي آموزشي – ترويجي    (‌با تاكيد بر استفاده از مواد كمك آموزشي)}

^{5- آشنايي با روشهاي سازماندهي و ايجاد تشكلهاي مردمي}

 

^{ب)آموزشهاي فني و تخصصي}

^{تعيين مباحث آموزشهاي فني و تخصصي مددکاران  بر اساس نيازهاي فنی حوزه فعالیت و نوع فعالیت توسط تیم اجرایی دهستان باید صورت گیرد.}

 

^{ج) شيوه هاي اجراي هر يك از مباحث آموزشي}

^{1 - برگزاري جلسات توجيهي}

^{2-  كارگاههاي آموزشي}

^{3-  آموزش مكاتبه اي}

^{4- بازديد و تورهای آموزشي}

^{5- گردهمايي منطقه اي و ملي}

^{و سایر شیوه های ترویجی}

 

^{حمايت‌ و تشويق‌ مددكاران‌ ترويجي}

^{نحوه حمایت و تشویق مددکاران ترویجی بر اساس تصمیمات اتخاذ شده در کمیته برنامه ریزی و هماهنگی استان و بر اساس سیاستهای منطقه ای و محلی، تعیین‌ و مورد اقدام قرار می گیرد.}

^{* کلیه مصوبات مورد نظر در زمینه حمایت و تشویق مددکاران باید به صورت مکتوب به ستاد مرکزی (دفتر بسیج سازندگی و شبکه عاملین ترویج) اطلاع رسانی شود.}

^{* مددکاران ترویجی در استان می بایست تحت پوشش بیمه حوادث گروهی قرار گیرند.}

^{* مددکاران ترویجی در استان می بایست دارای کارت شناسایی باشند. ( کارت شناسایی صادره می بایست در کشور به صورت متحدالشکل باشد و نحوه طراحی آن پس از تایید مراجع ذیصلاح از طرف ستاد مرکزی به استانها ابلاغ خواهد شد).}